دفاع مقدس

در سال های جنگ تحمیلی، این رزمندگان سلحشور و فرزندان خاک ایران همیشه آباد بودند که از قطعه قطعه این خاک و این مرز و بوم با خونشان پاسداری کردند و هرگز اجازه ندادند که این سرزمین به قدم های منحوس و نفیر شوم دشمنان این آب و خاک آلوده شود. نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران یکی از مهم ترین و بالقوه ترین وزنه های دفاعی کشور در جنگ تحمیلی بود؛ صلابت و قدرت ایمان خلبانان و غیورمردان این نیروی پر ارزش بود که توانست با اتکاء بر بنیه دفاعی مشتمل بر هواپیماهای پیشرفته با آخرین تجهیزات نظامی روز بر دشمن پیروز شود و ضربات مهلکی را بر پیکره تنه توخالی نیروی متخاصم وارد آورد. یکی از مهم ترین و با اهمیت ترین هواپیماهای جنگنده ای که در جنگ هشت ساله توانایی های واقعی خود را به نمایش گذاشت و در رکاب خلبانان ایرانی به میدان نبرد شتافت، هواپیمای F-4 Phantom از مدل های D، E و R بود. به مناسبت سالگرد ورود هواپیمای افسانه ای فانتوم به کشور عزیزمان و همچنین آغاز هفته دفاع مقدس و یادآوری یاد و خاطره شهیدانی که در راه این کشور شربت شهادت نوشیدند، این ویژه نامه هواپیمای F-4 فانتوم به خدمت شما عزیزان تقدیم می گردد:

چگونگی ورود فانتوم به ایران

پس از بریتانیا، ایران دومین کشوری بود که هواپیمای شکاری بمب افکن F-4 فانتوم را به خدمت نیروی هوایی خود در می آورد. نخستین فانتوم هایی که سفارش داده شدند، از نوع D بودند. بستن قرارداد ها با شرکت مکدانل داگلاس از سال 1967 شروع شد و خبر دریافت فانتوم ها توسط ایران برای نخستین بار در آبان سال 1346 در کشور منتشر گردید. سرانجام فرود نخستین شانزده فروند فانتوم F-4D در خاک ایران در 27 شهریور ماه سال 1347 صورت پذیرفت و هر شانزده فروند فانتوم تازه وارد به علاوه تعداد مشابهی که چندی بعد وارد ایران شدند بلافاصله به خدمت نیروی هوایی IIAF در آمدند. در سال 1351 ایران سفارش 177 فروند فانتوم F-4E جدید به همراه شانزده فروند فانتوم RF-4E که به مدل های شناسایی مشهور بودند و بیشتر آن ها را با عنوان «دم سفید» می شناختند را تسلیم آمریکا کرد. تا سال 1355 هجری شمسی، کلیه هواپیماهای سفارش داده شده به خدمت نیروی هوایی در آمده بودند.

چگونگی سریال دهی فانتوم های ایران

پس از تحویل نخستین سری فانتوم ها که از مدل D بودند، سازمان دهی و سامان دهی فانتوم ها در پایگاه های مختلف شکاری شروع شد. فانتوم های مدل D با شماره سریال های 67-14869 - 3-601 تا 68-6919 - 3-632 مشخص شدند. تا سال 1353، فانتوم های مدل D که هنوز در خدمت بودند دوباره سریال دهی شدند. اینبار شماره سریال ها از 665-3 شروع و به 691-3 خاتمه می یافت. گفته می شود که یک فروند فانتوم D و یک فروند فانتوم مدل E وجود دارد که هر دو دارای شماره سریال 668-3 هستند. در سال 1347 و پس از آغاز تحویل فانتوم های مدل D ایران سفارش 32 فروند فانتوم E را به آمریکا تقدیم کرد. تحویل این فانتوم ها با شماره سریال های 69-7711 - 3-633 تا 69-7742 - 3-664 در بهار سال 1349 به نیروی هوایی آن زمان آغاز شد. اولین سری فانتوم های E تحویل شده به ایران با موشک های هوا به زمین AGM-65 ماوریک که موشک های بسیار مرگ بار و تاثیر گذار در جنگ تحمیلی بودند سازگاری داشتند. اما مشکل این جا بود که این سری از فانتوم ها فاقد بالچه های لبه حمله برای مانورپذیری بیشتر بودند. این مشکل در اولین اورهال کلی فانتوم های ایرانی رفع شد و این سری ابتدایی فانتوم های E نیز به Leading Edge Slats مجهز گردیدند. سومین گروه فانتوم های ایرانی در سال 1349 سفارش داده شد. این گروه شامل 73 فروند هواپیمای فانتوم مدل E بود که با شماره سریال های 71-1094 تا 71-1166 و 73-1519 تا 73-1554 رجیستر شدند. کلیه هواپیماهای این گروه دارای بالچه های لبه حمله و البته کاملاً سازگار با موشک های هوا به زمین AGM-65 ماوریک بودند. 49 فروند از این هواپیماها از قبل به سیستم تشخیص دوست از دشمن یا IFF APX-80 و یک سیستم جدید ناوبری دیجیتالی مجهز بودند. نهایتاً آخرین گروه بزرگ فانتوم های مدل E در سال 1350 سفارش داده شد و این سری از فانتوم ها با سریال های 75-0222 تا 75-0257 ثبت گردیدند. اگر چه تحویل این سری از فانتوم ها کمی بیش از حد معمول طول کشید، برای مثال آخرین فانتوم این دسته در سال 1356 تحویل گردید، اما این فانتوم ها به بهترین و پیشرفته ترین تجهیزات روز مجهز بودند. این فانتوم ها نه تنها مجهز به حسگر های الکترواپتیکالی و تشخیص دوست از دشمن APX-80 بودند، بلکه از طراحی دوباره کاکپیت با جایگذاری سوئیچ ها و نشان دهنده ها این بار به شیوه ای منطقی تر و ارگونومیک تر که بعد ها مقدمه ساخت سیستم HOTAS نیز شد برخوردار بودند. سیستم سریال دهی فانتوم های مدل E ایران از سال 1354 تا کنون نامعلوم باقی مانده است. برای مثال سیستم سریال گذاری خاصی نیز موجود است که از 3-6501 اغاز و به 3-6691 پایان می پذیرد. این در حالیست که ایران 191 فانتوم E را دریافت نکرده است، بلکه تعداد فانتوم های این مدل از 177 فروند متجاوز نبوده است. این مسئله نشان می دهد که در سریال دهی این سری فواصلی نیز وجود دارد که هنوز ناشناخته مانده است.



شبح های تاریکی، فانتوم های شناسایی ایران

به قطع ماجرای فانتوم های RF-4E شناسایی ایران یکی از سری ترین و سر به مهر ترین رازهای تاریخ هواپیمای فانتوم است. در اوایل سال 1347 دو فروند فانتوم RF-4C از طرف آمریکا به ایران به امانت سپرده شد. این دو هواپیما با شماره سریال های 69-0369 و 69-0370 در حقیقت برای انجام یک سری ماموریت های فوق سری مشترک بین ایران و آمریکا در فراز مرزهای شوروی به ایران سپرده شده بودند. این دو هواپیما ظاهراً از پایگاه های آمریکا در اروپا به سمت ایران به پرواز در آمده بودند که بعد ها دوباره به همان پایگاه ها در آلمان و بریتانیا مراجعت کردند. جالب این جاست که درست یک ماه بعد از این جریانات، ایران شش فروند RF-4E را رسماً سفارش داد. بسیار جای تعجب دارد که در آن شرایط که شرکت مکدانل داگلاس که بازار بسیار گرمی داشت و مرتب از سوی کشورهای مختلف و البته نیروهای داخلی آمریکا به این شرکت سفارش می رسید، ساخت فانتوم های ایرانی را با سرعت هر چه تمام تر به پایان رساند. سه فروند فانتوم این گروه با شماره سریال های 72-0266 تا 72-0266 رجیستر شدند. باز هم عجیب بود که نخستین فانتوم ایرانی به آن سرعت در پاییز سال 1347 آماده شد و نخستین پرواز خود را نیز چندی بعد به انجام رساند. نخستین فروند از این فانتوم های شناسایی چند ماه بعد وارد ایران شد و این فرصت پیش آمد که آمریکا بتواند دو فروند فانتوم قرضی خود را دوباره به پایگاه های خود در اروپا بازگرداند. تعداد دقیق فانتوم های شناسایی ایران هنوز هم که هنوز است کاملاً فاش نشده است. در همان سال های نخست تحویل نمونه هایی شش تا دوازده فروندی از این فانتوم ها صورت پذیرفت که با تجهیزات بسیار پیشرفته شناسایی فوق سری تجهیز شده بودند و به دلیل پنهان بودن این موضوع حتی از دید برخی از خود غربی ها، این هواپیماها به Unknown Iranian Phantoms مشهور شده بودند. ظاهراً آمریکا برای پیشبرد اهداف شناسایی خود بر فراز خاک شوروی می بایست این فانتوم ها را به ایران تحویل می داد.


واحد های فانتوم های ایرانی در پایگاه های شکاری

در سال های دهه هفتاد میلادی ایران به شدت مشغول تجهیز ناوگان نیروی هوایی با هواپیماهای مختلف و پیشرفته آمریکایی بود و تنها انقلاب اسلامی بود که پایانی به وضعیت نامتعادل اسکادران های نیروی هوایی داد و آن هم به نوبه خود به دلیل قطع رابطه با آمریکا و ثبات نسبی هواپیماهای موجود در نیروی هوایی بود. در زمان آغاز جنگ، وضعیت واحد های فانتوم در خدمت در پایگاه های مختلف به صورت زیر بود:


یازدهمین وینگ شکاری های تاکتیکی:

این گروه از فانتوم ها در پایگاه یکم شکاری مهرآباد مشغول به خدمت بودند. در این پایگاه، هواپیماهای فانتوم از مدل های F-4E و RF-4E به سر می بردند. یک زیر گروه کوچکتر از این فانتوم ها از سال 1359 در پایگاه چهارم شکاری خدمت می کردند. معمولاً هواپیماهای پایگاه یکم شکاری همیشه ثابت نیستند، برای مثال در حال حاضر بیشتر هواپیماهای خدمتی در پایگاه یکم از نوع MiG-29A هستند. تعداد محدودی فانتوم های مدل E برای اهداف آموزشی در این پایگاه موجود هستند که فعلاً دوران اورهال کلی خود را می گذرانند.

F-4E 3-6558:

این هواپیما از نخستین فانتوم های ایرانی مجهز به توپ نصب شده در دماغه بود. این هواپیما در آغاز جنگ تحمیلی در یازدهمین وینگ شکاری های تاکتیکی مهرآباد خدمت می کرد. در مهر ماه سال 1359، این هواپیما موفق شد یک فروند MiG-23 عراقی را در چهار کیلومتری تهران سرنگون سازد

سی و یکمین وینگ شکاری های تاکتیکی:
این گروه از فانتوم های مدل E و RF-4E در پایگاه سوم شکاری موسوم به نوژه همدان یا شاهرخی سابق خدمت می کردند.

F-4E 3-6529:
این هواپیمای فانتوم در دوران جنگ تحمیلی در خدمت پایگاه سوم شکاری نوژه بود و تا پایان جنگ نیز در همان پایگاه مشغول خدمت بود. این فانتوم یکی از سه فانتومی بود که در آبان 1359 به همراه دو فانتوم دیگر استادیوم بدره در عراق را که محل نشست و برخاست برخی هلیکوپتر های عراقی بود بمباران کردند.

F-4E 3-6570:
این فانتوم یکی از مشهورترین فانتوم های ایرانی موجود در پایگاه سوم شکاری است. این هواپیما همان جنگنده ای بود که در حمله به محل کنفرانس ملی بغداد در تیرماه 1362 به خلبانی شهید عباس دوران و کاپیتان منصور کاظمیان به کار رفت. پس از اصابت موشک زمین به هوای پایگاه ضد هوایی SAM Roland-2 به این هواپیما، کاپیتان کاظمیان از هواپیما خارج شده و پس از آن نیز به اصارت در آمد، اما با نزدیک شدن هواپیما به فرودگاه بین المللی بغداد، شهید دوران به همراه هواپیما به برج مراقبت فرودگاه برخورد کردند و بدین وسیله امنیت پدافند مشهور بغداد را زیر سوال بردند.

F-4E 3-6684:
این هواپیما به نود و یکمین وینگ شکاری های تاکتیکی در پایگاه هوایی بندر عباس تعلق داشت اما در پاییز سال 1360 به عنوان نیروی تجدید قوا به سی و یکمین وینگ شکاری های تاکتیکی نوژه همدان پیوست. اکثر خلبانانی که با این هواپیما پرواز کرده اند از آن خاطرات خوشی به یاد دارند، این هواپیما موفق به شکار یک فروند MiG-21 عراقی نیز شده است.

RF-4E 2-6510:
از جمله هواپیماهای فانتوم شناسایی بود که در جنگ تحمیلی و در آن هشت سال طولانی نبرد به آن آسیبی نرسید. در دوران جنگ، این هواپیما نیز در پایگاه سوم شکاری نوژه همدان مشغول به خدمت بود. در سال 1351 در ماموریتی شناسایی که به وسیله یکی از خلبانان نیروی هوایی شاهنشاهی ایران و یک وایزوی نیروی هوایی آمریکا بر فراز شوروی انجام می شد، چیزی نمانده بود که این هواپیما توسط یک فروند MiG-21SMT نیروی هوایی شوروی رهگیری شود. وایزوی آمریکایی با استفاده از قدرت جنگ الکترونیک فوق العاده فانتوم شناسایی، مانع رهگیری این هواپیما از فاصله دور شد و خلبان MiG-21 شوروی مجبور شد برای انجام رهگیری تا فاصله کوتاهتری به فانتوم ایرانی نزدیک شود، که البته باز هم خلبان روس نتوانست کاری از پیش ببرد.


سی و دومین وینگ شکاری های تاکتیکی:

این وینگ شکاری نیز در سال های ابتدایی جنگ در پایگاه سوم شکاری نوژه همدان یا همان شاهرخی سابق به سر می برد. دو اسکادران از هواپیماهای F-4 فانتوم اما اینبار از مدل D در این وینگ شکاری در حال خدمت بودند. در همان ابتدای جنگ، دو اسکادران فانتوم های D به هفتاد و یکمین وینگ شکاری تحویل شده و در عوض این گروه شکاری مجهز به هواپیماهای پیشرفته تر F-4E گردید. همچنین، تعداد چهار فروند هواپیماهای شناسایی RF-4E نیز به این وینگ تحویل شد که تا امروز در موقعیت خود مشغول خدمت اند. هواپیماهای این وینگ شکاری به طور مرتب در زمان جنگ در پایگاه چهارم شکاری، پایگاه وحدتی نزدیک دزفول نیز انجام خدمت می کردند و گاه به پایگاه نهم شکاری نیز فرستاده می شدند. در حال حاضر پایگاه سوم شکاری نوژه پایگاه اصلی هواپیماهای F-4E و RF-4E می باشد.


هواپیمای فانتوم D نخستین هواپیمای فانتوم تحویل شده به ایران است. این هواپیما در سال نخست ورود به خدمت تحویل سیصد و هشتمین اسکادران تاکتیکی نیروی هوایی IIAF گردید و با شماره سریال 601-3 رجیستر شد. در سال 1352 این فانتوم به یادماندنی به پایگاهی در نزدیکی شیراز فرستاده شد و به خدمت هفتاد و دومین اسکادران جنگنده های تاکتیکی در آمد. در سال 1354 این هواپیما دوباره به همان پایگاه سوم شکاری یا پایگاه هوایی شاهرخی رجعت کرد و اینبار با شماره سریال 6697-3 شماره گذاری شد. این هواپیما نیز مانند دیگر فانتوم های D مجهز به سیستم هدایتگر لیزری AVQ-9 و بمب های هدایت لیزری GBU-10 بود. این هواپیمای فانتوم در جنگ های داخلی عمان و جنگ کردستان ایران به سلامت ماموریت های خود را به انجام رساند و در جنگ تحمیلی نیز در پایگاه های نوژه، دزفول و تبریز خدمت کرد.

F-4D -3-6712:
تا به حال اطلاع دقیقی از نحوه سریال دهی این فانتوم در دست نبوده است. به این دلیل که تا زمان انقلاب اسلامی دوبار و از آن زمان تا کنون دوبار دیگر فانتومهای D سریال دهی شده اند، تشخیص سریال های اصلی که نیروی هوایی آمریکا در آن زمان برای این فانتوم ها در نظر گرفته بود تقریباً غیر ممکن است. این فانتوم یکی از فانتوم های مدل D ایران بود که در سال های پایانی حکومت پیشین به سیستم های پیشرفته RHAW مجهز شد. این سیستم به این فانتوم ها این قابلیت را می داد که به راحتی کار هدف گیری موشک های زمین به هوای عراقی را تحت نظر بگیرند و بدین صورت هواپیماهای دیگر آرایش پروازی را به مناطقی هدایت کنند که کمترین خطر ایشان را تهدید کند. به همین دلیل این فانتوم در بیشتر ماموریت های نفوذی عمیق در خاک عراق شرکت داشت و نقشی عمده را برای نیروی هوایی در زمان جنگ ایفا نمود. در زمان جنگ این هواپیما در اختیار هفتاد و یکمین و هفتاد و دومین اسکادران جنگنده های تاکتیکی بود و توانست در پاییز سال 1359 یک فروند MiG-21MF عراقی را سرنگون کند. این هواپیما نیز به سلامت از جنگ تحمیلی فارغ شد و هنوز هم در خدمت باقی است.

از سال 1379 تا کنون، نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران پس از اورهال کلی، جنگنده ها را با رنگ آمیزی جدیدی که ترکیبی از رنگ آبی آسمانی و خاکستری است تحویل می دهد. یکی از جنگنده هایی که به این رنگ در آمده است، یک فروند RF-4E با سریال نامعلوم است. این شیوه رنگ آمیزی قبلاً در F-14A ها و MiG-29A های اورهال شده نیز دیده شده است.


شصت و یکمین وینگ شکاری های تاکتیکی:
این گروه جنگنده های تاکتیکی از شصت و یکمین و شصت و دومین اسکادران جنگنده های تاکتیکی در پایگاه ششم شکاری مستقر هستند و عمدتاً نیز مجهز به هواپیماهای F-4E می باشند. در این پایگاه هواپیماهای RF-4E نیز به انجام عملیات پرداخته اند. از سال 1352 تا سال 1369 شصت و یکمین اسکادران مجهز به چهار فروند RF-4E و شصت و دومین اسکادران مجهز به بیش از هشت فروند فانتوم شناسایی تا سال 1371 بوده است.

F-4E 3-6611:
این فانتوم یکی از شش فانتوم متعلق به پایگاه شکاری بوشهر است که با استفاده از موشک های مرگبار ماوریک AGM-65A در پاییز 1359 نیروی دریایی عراق را در عملیات مروارید عملاً فلج ساختند و بخش بزرگی از این نیرو را از میان برداشتند.

F-4E 3-6645:
این هواپیما نیز یکی از شش فروند فانتوم شرکت کننده در عملیات مروارید بود که به خلبانی سرهنگ یاسینی بسیاری از قایق های نیروی دریایی عراق را غراق نمود.

RF-4E 2-6507:
این فانتوم شناسایی یکی از شناخته شده ترین «دم سفید» های ایران یا همان فانتوم های شناسایی فوق پیشرفته است که مستقیماً از انبار مهمات نیروی هوایی آمریکا به ایران آمده است. در سال های دهه 50 شمسی، این هواپیما بارها و بارها برای انجام ماموریت های شناسایی وارد خاک شوروی سابق گردید و در زمان جنگ نیز یکی از پرکارترین هواپیماهای شناسایی ایران بود که در ماموریت های زیادی بر فراز عراق شرکت جست. این هواپیما نیز متعلق به پایگاه شکاری بوشهر بود.


هفتاد و یکمین وینگ شکاری های تاکتیکی:
این گروه جنگنده های شکاری با در اختیار داشتن هفتاد و یکمین اسکادران جنگنده های تاکتیکی مشتمل بر هواپیماهای F-4E در پایگاه حر در نزدیکی شیراز به خدمت مشغول بود.

نود و یکمین وینگ شکاری های تاکتیکی: این گروه از هواپیماها در پایگاه نهم شکاری بندرعباس با در اختیار داشتن نود و یکمین اسکادران جنگنده های تاکتیکی موسوم به «کوسه ها» و نود و دومین اسکادران جنگنده های تاکتیکی مجهز به هواپیماهای فانتوم F-4E مشغول خدمت بودند. این وینگ شکاری در سال 1367 که هواپیمای C-130 حامل خدمه پروازی در نزدیکی بندرعباس سقوط کرد و همه مسافران آن کشته شدند، منحل گردید. اگر چه این پایگاه در حال حاضر هیج واحد فانتومی را در خدمت ندارد، اما هنوز هم یکی از مهمترین پایگاه های هواپیمای فانتوم به شمار می رود. گاهی گروهایی از فانتوم های پایگاه سوم شکاری و پایگاه دهم شکاری برای انجام ماموریت هایی به این پایگاه ملحق می شوند.


صد و یکمین وینگ شکاری های تاکتیکی:
این گروه جنگنده های نیروی هوایی در پایگاه دهم شکاری چابهار مستقر و مجهز به هواپیماهای F-4E بودند. پس از شروع جنگ، با توجه به این که در آن شرایط وجود جنگنده هایی در آن منطقه عملاً بدون استفاده به نظر می رسید، کلیه خدمه پروازی این پایگاه به همراه هواپیماهایشان به واحد های شکاری دیگر در مناطق استراتژیک تر فرستاده شدند. در سال 1369 این پایگاه دوباره سامان دهی شد و هواپیماهای F-4D سالم باقی مانده از جنگ تحمیلی به این پایگاه فرستاده شدند. یکی دیگر از تغییراتی که در سال آغاز جنگ تحمیلی صورت گرفت تحویل کلیه فانتوم های مدل D به هفتاد و یکمین وینگ شکاری های تاکتیکی در پایگاه حر در نزدیکی شیراز بود که بدینوسیله هفتاد و یکمین و هفتاد و دومین اسکادران جنگنده های تاکتیکی شکل گرفتند. البته بیشتر هواپیماهای این وینگ شکاری در زمان جنگ به پایگاه های نزدیک تر به میدان نبرد فرستاده شدند. 120 فروند هواپیماهای F-4E در زمان جنگ در سه پایگاه مهرآباد، نوژه و بوشهر تمرکز یافته بودند در حالی که پایگاه حر شیراز تنها مجهز به هواپیماهای فانتوم D در معیت هواپیماهای رهگیر F-14A بود. هواپیماهای شناسایی فانتوم در آن سال ها در همان سه پایگاه مهرآباد، نوژه و بوشهر به همراه هواپیماهای F-4E به عملیات می پرداختند اما در حال حاضر، تصور می شود که کلیه فانتوم های شناسایی به پایگاه سوم شکاری نوژه همدان تحویل شده باشند.
منبع : سایت ایروسنتر به نقل از وبلاگ هوانوردی ایر

---

Northrop F-5
پس از تكمیل مطالعات زیاد كه كارخانجات نورث روپ (NorthRop)در راه تشكیل یك هواپیمای بر جسته هوائی (رهگیر)بعمل آورد، موفق شد در 30 جولای 1959 زحمات خود را به ثمر رسانده و جنگنده ی پر قدرت جدیدی بنام ان-156-اف(N-156-F)به جهان پرنده های آتشین عرضه كند كه بعدا نام آن به اف-5-آ تغییر نمود این جنگنده ها بنام مستعار فریدوم فایتر(Freedom Fighter)بمعنای جنگنده ی آزادی معروف شد و شاید بهتر بود اسم آنرا جنگنده ی آزادی به سبك آمریكایی می گذاشتند!

در 25 آوریل 1962 نیروی هوایی آمریكا اعلام كرد كه اف-5-آ را در برنامه ی جدید تسلیحات نظامی قرار داده و بالاخره در ژانویه ی 1963 هواپیمای اف-5-آ در نیروی هوائی آمریكا به پرواز در آمد و بعد از آن اولین كشور كه اف-5-آ تحویل گرفت ایران بود كه در سال 1343 (1965) نیروی هوایی خود را با جت ما فوق صوت اف-5 مجهز نمود و بعد از آن عربستان سعودی،كشورهای آفریقای جنوبی و تركیه نیز اف-5-آ دریافت نمود.

بعد از مدتی كمپانی نورث روپ تصمیم به تكمیل اف-5-آ گرفت و اف-5-ئی یا تایگر2-تولید نمود كه در سال 1970 به عنوان شكاری بین المللی انتخاب و سفارش تولید 325 فروند اف-5-ئی به نورث روپ داده شد كه برای كشورهای تایلند-تایوان-ویتنام جنوبی و كره جنوبی بود.پرواز آزمایشی اف-5-ئی برای اولین بار در سال 1972 انجام شد و اولین تولید كلی آن از سال 1973 شروع گردید.
بعد از مطالعه زیاد روی اصول آیرودینامیكی و امكاناتپرواز هواپیماهای دیگر و تجاربی كه از اف-5-آ بدستآمده بود نورث روپ تصمیم به انجام اصلاحاتی روی اف-5-آ گرفت كه اولین آنها اضافه كردن رادار روی آنبود.و بعد از آن استفاده از فلاپهای مانور كننده در دو طرف لبه ی حمله و عقب بال هواپیما است. این فلاپها سبب میشود كه هواپیما در زاویه ی حمله ی معین نسبت به نمونه ی قبلی دچار پسای كمتری گردد و تعادل خود را از دست ندهد و برای بیشتر بدست آورد بدون آنكه در كنترل هواپیما خللی وارد شود و در نتیجه استفاده از آنها اف-5-ئی میتواند در15000 پا 10.3 درجه در ثانیه بگردد و در صورتی كه اف-5-آ و هواپیما عای مشابه در ثانیه 8.9 درجه میگردند و میزان گردش گود را نیز از 15.5 درجه در ثانیه به 17.5 درجه افزایش داده و شعاع گردشهای پایدار نیز از 4500 به 2800 پا كاهش یافته و به عبارت دیگر 38 درصد كم شده.با اضافه كردن یك ردیف كمپرسور به موتور بدون اینكه در شكل یا حجم آن تغییر زیادی داده شود 23 درصد به قدرت موتور آن افزوده شده .اصلاح موتور باعث گشته كه 15 اینچ به طول هواپیما و 16 اینچ به فاصله ی دو نوك بال اضافه شود.دهانه ی ورود هوا نیز بزرگتر شده تا ورود هوای بیشتر را امكان پذیر سازد. با افزایش حجم بدنه بر ظرفیت مخازن سوخت داخلی 570 پوند اضافه شده و همچنین از آسیب پذیری آن در مقابل آتش مسلسل جلوگیری شده. قدرت هر یك از موتورها در سطح دریا 5000 پوند است و در مصرف سوخت نیز كاهش قابل توجهی داده شده و تغییر عمده در موتور همان اضافه شدن یك ردیف كمپرسور استتغییرات فنی در موتور باعث شده كه موتور به اصطلاح زودتر جواب بدهد. و یا به عبارت دیگر زودتر دور بردارد.لذا طول باند لازم برای برخاستن از7300 پا به 5300 پا كاهش یافته . با كلیه تجهیزات برای رهگیری (دو سایدوینر و دو توپ) طول لازم برای بلند شدن با وزن 16050 پوند 2050 پا است سرعت اوجگیری نیز از 28700 پا در دقیقه به 31600 پا افزایش یافته. اف-5-ئی دارای شعاع عمل زیادتری نسبت به اف-5-آ است. مثلا قادر است 3200 پوند بمب را در مسافت 400 مایلی بریزد و به پایگاه برگردد.

اف-5-ئی به دلایل زیر شكاری برگزیده ی جهان است.هواپیمای ما فوق صوت یك نفره ..سبك ..دارای سهولت عملیاتی فوق العاده و مشخصات پروازی و امكانات رزمی برجسته بوده،ارزانی و سهولت نگهداری نیز یكی دیگر از دلایل می باشد.

اف-5 قادر به حمل بمبهای 350 یا 500 ،750 و 1000 پوندی و یا بمبهای ام-كا-36(m-k-36)است و قادر به حمل بمبهای ناپالم وراكتهای 75/2 میلیمتری نیز هست.اف-5 برای ماموریت رهگیری دارای دو موشكآ-ای.ام.9(AIM-9) و دو توپ 20میلیمتری از نوع ام-29(M-29)با هر كدام 280 تیراست.
اف-5-ئی دارای یك رادار كوچك از نوع امرسون(Emerson)با برد 20 مایل است و برای بدست آوردن زاویه و مسافت شكاری های دشمن در جنگ های هوائی به كار میرود.

اف-5 همچنین مجهز به سیستم كشف هدف لیزریگردیده. این سیستم به خلبان امكان میدهد تا از وجود هواپیمای دشمن در فاصله دورآگاهی پیدا نماید و خود را برای درگیری آماده سازد و ضمنا اطلاعاتی از هواپیمای دشمن را در اختیار خلبانان میگذارد كه بوسیله سایت چشمی كه بر روی كلاه نصب میشود ودر اختیار خلبان قرار میگیرد. بعضی از مدلهای متاخر اف-5 ئی قادر به حمل موشكهای ماوریك با سیستم هدایت تلویزیونی نیز هستند.اف-5-آ به تعداد 12فرونددر اتیوپی ،40 فروند یونان كه بعدا با اف-5 ائی تعویض شد.

اف 5های ایران

در ابتدای دهه 60 شاه دست به انجام سلسله کارهایی برای افزایش فشار،کنترل فعالیت مخالفان و قویتر کردن پلیس مخفی خود (سازمان وحشتناک ساواک) زد و با فشار به مجلس خواهان افزایش کنترل ها شد، با این وجود با اعتراضات مردم و فشار کندی رئیس جمهور آمریکا،شروع به برنامه گسترده ای برای بهبود وجهه حکومتش و افزایش دموکراسی در سال 1963 در کشور کرد که طی یک دهه منجر به افزایش رشد اقتصادی وثبات سیاسی در کشور شد، شاه همچنین با افزایش قدرت نظامی سعی کرد تا نقش موثر تری در منطقه خلیج فارس و در برابر همسایه قدرتمند شمالی ایران یعنی شوروی کند.
پس از کناره گرفتن انگلستان از خلیج فارس، شاه آشکار کرد که قصد دارد نقش اساسی را برای برپایی امنیت در این منطقه کند،این جریانات مصادف بود با استراتژی ریچارد نیکسون که شروع به تشویق متحدان آمریکا برای ایفا کردن نقش موثرتری برای برقراری امنیت جهانی کرده بود؛ در حین دیدار سال 1972 او از ایران،اجازه بی سابقه ای به شاه برای خرید تجهیزات پیشرفته نظامی اعطا کرد.

پیرو برنامه های جاه طلبانه شاه، او سفارش خرید مقدار زیادی تجهیزات پیشرفته نظامی از غرب بخصوص آمریکا را داد، قسمتی از این سفارشات خرید تعداد زیادی از هواپیماهای اف 5 ئی و اف 5 اف بود، که اولین نمونه ها در ژانویه 1974 تحویل داده شد.

F-5 F نیروی هوایی


اولین نیروی هوایی دنیا كه اف ـ?ای را دریافت كرد نیروی هوایی ایران بود. در بین سال های دهه 1960 و 1970 نیروی هوایی ایران به بزرگترین و مجهزترین نیروی هوایی منطقه (نیروی هوایی) اولین اسكادران از این هواپیما به تعداد 13فروند را اوایل فوریه 1965 به خدمت گرفت. در آن تاریخ 11 فروند اف ـ5ای و دو فروند اف ـ5بی در پایگاه یكم شكاری در مهرآباد جایگزین اف ـ84 تاندرجت شدند تا نقش تهاجمی نیروی هوایی را برعهده بگیرند.


اف ـ5ی های ارتش ایران به استانداردهای بالا تجهیز شده بودند، این تجهیزات پیشرفته سیستم ناوبری آنبرد لیتون و كامپیوتر مركزی تسلیحات بود. در آن زمان ایران مدل های قبلی اف ـ5 (اف ـ5ای و بی)را به كشورهای یونان، تركیه، اتیوپی، ویتنام جنوبی و اردن فروخت، اما چند فروند برای انجام پروازهای تمرینی در ایران نگه داشته شدند.

با شروع جنگ و متعاقب آن تحریم تسلیحاتی غرب علیه ایران، ایران به دلیل عدم توانایی خرید قطعات و لوازم یدكی به سرعت در حال از دست دادن تعداد هواپیماهای عملیاتی خود بود. اما بعدها كه ایرانیان به پیشرفت های زیادی در صنایع هوایی دست یافتند، خود به ساخت و تهیه قطعات موردنیاز برای تعمیر و عملیاتی نگه داشتن این هواپیماها زدند ایران در پروژه ای به نام »افق« این هواپیماها را به روز كرده است از جمله می توان به دوبرابر كردن برد رادار ای پی كیو ـ159 و سواركردن سیستم پرتاب موشكی پی ال ـ،7 ای ای ام ـ9 پی سایدوایندر و آرـ60 آمیدز اشاره كرد. به هرحال عمر عملیاتی این جنگنده ها كه در كنار اف ـ5 به افسانه های فراموش نشدنی جنگ تبدیل شدند رو به پایان است و ایران به دنبال جایگزینی برای آنهاست.